Bedensel belirti ve ilişkili bozukluklar, vücuttaki fiziksel belirtilerle ya da sağlıkla ilgili aşırı uğraş olarak tanımlanmaktadır. Bedensel belirti ve ilişkili bozukluklar; bedensel belirti bozukluğu, hastalık kaygısı bozukluğu, konversiyon bozukluğu gibi çeşitli şekillerde ortaya çıkabilmektedir. Bugün ‘Hastalık Kaygısı Bozukluğu’’ üzerine birkaç tanımlama yapacak ve bozukluğun seyrinden bahsediyor olacağız.
Hastalık kaygısı bozukluğunun en temel özelliği, kişinin herhangi bir bedensel belirtisi olmamasına rağmen, ciddi bir hastalığa sahip olduğuna dair yoğun bir şekilde ortaya çıkan korkuları ve endişeleridir. Elbette ciddi bir hastalığınız olduğu zaman çare arar ve endişe duyabilirsiniz ancak ciddi bir hastalığınız olmadığı halde, ciddi bir hastalığınız olduğunu düşünmek, hastalık kaygısı bozukluğu olarak tanımlanmaktadır. Halk arasındaki adıyla ‘’hastalık hastalığı’’ olarak da bilinen hastalık kaygısı bozukluğu, belirli semptomlarla kendini gösterebilmektedir.
İlk olarak, bu bozukluğa sahip kişiler, ciddi ve yaşamalarını tehdit eden hastalıkları olduğuna inandıkları için doktor doktor gezebilir ve bedenleriyle ilgili sürekli bir uğraş içerisinde bulunabilirler. Muayene oldukları doktorlar ‘’Bir şeyiniz yok.’’ deseler bile, başka doktorları gezmeye devam ederler. Çünkü bedensel belirtileri olmamasına karşın kişilerde sağlıklarıyla ilgili ciddi bir korku olduğu için, ‘’Hastalığınızın adı budur!’’ diyen bir doktor bulana kadar gezmeye ve muayene olmaya devam ederler. Herhangi bir hastalığın çıkma olasılığına yönelik düşünüp durmak, aşırı ve orantısız bir düzeyde olduğu için herhangi bir sağlık sorununun varlığına dair korkuları kolay kolay azalmayabilir. O sebeple bedensel bir belirti bulunmamasına ve hastalığın olmadığının söylenmesine rağmen kişi rahatlayamaz.
Genel anlamda, ‘’Hastalık Kaygısı Bozukluğu’’ belirtilerine bakacak olursak;
- Ciddi bir hastalığa sahip olduğuna ya da olacağına dair yüksek düzeyde kaygı duyulması,
- Bedensel algıları yanlış yorumlayarak önemli bir bedensel hastalığı olduğunu düşünmesi,
- Bedensel belirtilerinin olmaması ya da minimal düzeyde olması
- Hastalıklarla ilgili davranışlarda aşırılıklar göstermesi, (Örneğin, defalarca nabzına bakmak, vücudun çeşitli yerlerine bastırarak ağrıdığını düşündüğü yerleri kontrol etmek, gibi.)
- En az 6 ay boyunca, sağlığı ile ilgili endişelerine yönelik bakım arayışında olması gerekmektedir.
Peki, hastalık kaygısı bozukluğu, neden ortaya çıkmış olabilir?
Hastalık kaygısı bozukluğuna yönelik belirtiler, herhangi bir stresli durumdan sonra başlayabilir ya da yoğunlaşabilir. Örneğin, çocuklukta geçirilen ciddi ama tehlikesiz bir hastalık, yetişkinlik hayatında etkilerini sürdürebilmekte ve yeniden hastalık geçireceğine dair endişelerini arttırabilmektedir. Çocuğun sürekli hastalanacağına dair ailenin kaygılı tutumu söz konusu ise ve çocuğa bu anlamda fazla korumacı davranılıyorsa, kişinin, yetişkinlik yaşamı boyunca sağlığı ile ilgili endişelerinin artması da söz konusu olabilmektedir. Öte yandan çocukluk çağındaki travmalar, deneyimlenen stresli yaşam olayları, anne veya babanın ciddi bir hastalık öyküsünün varlığı da hastalık kaygısı bozukluğu için risk faktörü oluşturabilmektedir. Hastalığın çocuklarda nadir olduğu bilindiğinden, başlangıç yaşının erken ve orta erişkinlik olduğu söylenebilir. Yaşla birlikte endişelerin arttığı da bilinmektedir.
Halk arasındaki adıyla ifade etmem gerekirse, ‘’hastalık hastalığının’’ tedavi ediliyor olması son derece mühimdir. Ertelendiği takdirde, hem maddi hem de manevi birçok kayba sebep olabilmektedir. Sürekli doktor randevularına gitmek, tahliller yaptırmak, çeşitli operasyonlardan geçmek ve bedeniyle ilgili sürekli bir uğraş vermek kişinin yaşamını olumsuz etkileyebilmektedir. Bu bağlamda herhangi bir belirti yaşıyor ve en az 6 aydır vücut belirtileriniz yoğun bir kaygı ile devam ediyorsa bir uzmana başvurmanızda fayda olacaktır.
Unutmayalım ki asıl sorun hastalık değildir… Asıl sorun hasta olmaya karşı duyulan yoğun anksiyetedir. Bir nevi kaygılar bedene aktarılmıştır…
Herkese keyifli okumalar
Sevgiler