Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Balıkçılık ve Su Ürünleri Araştırma Komisyonu, Karadeniz'e kıyısı bulunan 6 ili kapsayan araştırma gezisine İnebolu’dan devam etti.
AK Parti İstanbul Milletvekili İsmail Emrah Karayel'in başkanlığını yaptığı komisyonda 21 milletvekili yer aldı.
Limanda balıkçılarla görüşen komisyon üyeleri, daha sonra İnebolu Ticaret ve Sanayi Odasında düzenlen toplantı ile balıkçıların sorun ve talepleri dinledi ve değerlendirme toplantısı yapıldı.
ÇELEBİ, KOMİSYONA DOSYA SUNDU
Su ürünleri Kooperatifi Başkanı Ahmet Çelebi, Balıkçılık ve Su Ürünleri Araştırma Komisyonuna öneri ve taleplerinden oluşan dosyayı komisyona sundu.
Dosya şu maddelere yer verildi; ‘’ İnebolu Limanının özelleştirilmesinden dolayı yaklaşık olarak on yıldır yapılması planlanan İnebolu Balıkçı Barınağının projesi hazır olup, ödenek çıkartılmadığından bir türlü barınak yapımına başlanılamamıştır. İnebolu Limanında yer alan balıkçıların mağduriyetinin giderilmesi için en kısa zamanda çözüme kavuşmasını talep etmekteyiz.
12 metre altı balıkçı gemilerinin geleneksel kıyı balıkçılığının yaşatılması ve av araçlarının çeşitlendirilerek’’ alamana alttan büzmeli gırgır ‘’talep etmekteyiz. Fanyalı ve göz ağlarında balık zayiinin fazla olması ve balık ağlarından ayıklamasının zaman almasından.
Trabzon İli, Of İlçesinde; Solaklı Deresi ile Sarp sınır kapısı arasındaki Solaklı, Baltacı (Of), İyidere, Büyükçay (Çayeli), Fırtına Deresi (Ardeşen), Çağlayan (Fındıklı), Kapisre (Arhavi) Hopa Çayı ve Osmaniye Deresinin (Kemalpaşa) denize döküldükleri yerler merkez olmak üzere, derelerin sağındaki ve solundaki sahil kesiminde her iki yöne doğru birer km’lik ve denize doğru 500 metrelik mesafeyi birleştiren alan içinde, 1 Nisan - 30 Haziran tarihleri arasında her türlü sabit ağ kurulması ve su altı tüfeği ile avcılık yapılması yasaktır hükmü bulunmaktadır. İlçemiz sınırları içerisinde dönemsel olarak kuruma noktasına gelen Kızılkara, Adıyaman ve Manastır çaylarının da bu hüküm doğrultusuna eklenmesini talep etmekteyiz.
b fıkrasında yer alan Bartın İli, Amasra İlçesi, Tekke Burnu (41° 43.485' N - 32° 19.258' E) ile Kastamonu İli, Cide İlçesi Kerempe Burnu (42° 01.072' N - 33° 20.459' E) arasında 2 mil içerisinde dip trolü avcılığı yasaktır hükmü bulunmaktadır. Bu maddede yer alan 2 mil yasağının 3 mile çıkarılmasını ve Cide ilçesi ile Kerempe Burnu arasının avcılığa tamamen kapatılmasını talep etmekteyiz. Bu alan içerisinde mezgit tekir kalkan gibi dip balıklarının üreme yatakları bulunmakta ayrıyeten ilgili bölgeye ulaşımın zor olması, denetimin yetersiz kalması gibi nedenlerden ötürü yasadışı avcılık faaliyetlerinin yapıldığını sürekli olarak görmekteyiz.
9 uncu maddede belirtilen yerlerde Tebliğ dönemi boyunca, trol avcılığına açık tüm karasularımızda ise Akdeniz’de 15 Nisan-15 Eylül, diğer denizlerimizde 15 Nisan - 31 Ağustos tarihleri arasında, dip trolü ile su ürünleri istihsali yasaktır. Hükmü bulunmaktadır. Bu hükmün Karadeniz’de 15 Nisan – 1 Ekim tarihleri şeklinde değiştirilmesini talep etmekteyiz. Eylül ayında su sıcaklıklarının yüksek olması, dip trolü avcılığı ile eylül ayında avlanan balıklarda ıskarta oranın yüksek olması, hava sıcaklıklarından ötürü ulaşım, nakliye, üründe bozulma gibi nedenlerden ötürü dip trolü avcılığının başlangıç zamanının 1 Ekimden itibaren başlaması gerektiği kanaatindeyiz.
Karadeniz’de orta su trolünün ilk etapta Samsun bölgesinde Çaça avcılığı için izin verilmiş olup sonraki zaman diliminde Karadeniz geneline yayılarak git gide aşırı ve bilinçsiz avcılığa neden olmaktadır. Denizlerimizde yeterli sayıda kontrol ve denetim yapılamadığından orta su trol gemilerinin kaçak ve yasadışı avcılıklarından dolayı dip balıkları türlerinden mezgit kalkan tekir balığı gibi türlerini avlamaktadırlar. Orta su trol avcılığının kıyıdan en az 2 mile çıkarılması gerektiği kanaatindeyiz.
Karadeniz’de, 1 Eylül - 15 Aralık tarihleri arasında kıyıdan itibaren 18 metre derinlikten, 16 Aralık - 14 Nisan tarihleri arasında 24 metre derinlikten, diğer denizlerimizde ise dönem boyunca kıyıdan itibaren 24 metre derinlikten sığ sularda gırgır ağları ile avcılık yapılması yasaktır hükmü bulunmaktadır.
Sürdürülebilir balıkçılık yönetimi kapsamında kıyıdan itibaren en az 40 metre derinliğe çekilmesini talep etmekteyiz
Tüm karasularımızda, 1 Nisan - 31 Ağustos tarihleri arasında ağ dalyanları dâhil, her türlü istihsal vasıtası ile palamut ve torik avcılığı yasaktır. Ancak 15 - 31 Ağustos tarihleri arasında çapari ile palamut avcılığı serbestti hükmü bulunmaktadır. Geleneksel kıyı balıkçılığını kalkındırmak ve sürdürebilir balıkçılık faaliyetleri kapsamında 1-15 ağustos arasında çapari ile palamut avcılığı, 15-31 Ağustos tarihleri arasında da uzatma ağlarıyla palamut avcılığının 10 metre altındaki kıyı balıkçılarına serbest bırakılması gerektiğini düşünmekteyiz. Balıkçılık faaliyetinde gelişen ve büyüyen sanayi kolunun dışında 60 metrelere varan av filosu kıyı balıkçıları olarak bizleri oldukça fazla etkilemekte ve gün geçtikçe kıyı balıkçısının geçimi zorlaşmakta ve kıyı balıkçı sayısı azalmaktadır. Bunun önüne geçmek için avlanma sürelerinin kıyı balıkçılarına biraz daha esnetilmesi gerektiğini düşünmekteyiz.
Kalkan avcılığında kullanılacak ağların göz açıklığı 400 mm’den küçük olamaz hükmü bulunmaktadır, bu hükmün 340 mm olarak değiştirilmesi gerektiğini düşünmekteyiz, 340 mm’de ki ağ gözünde üreme boyutuna erişmiş olan 45 cm boyutundaki kalkan balıkları çok rahat bir şekilde geçmektedir.
Uzatma ağı, parakete gibi pasif avlanma araçlarında ait olduğu balıkçı gemisinin ruhsat kod numarasını gösterir bilginin yer alması zorunludur. Bu bilgi, şamandıra veya avlanma aracının görülebilir bir yerine takılacak bir plaka veya benzeri bir materyale silinmez ve okunacak şekilde yazılmak suretiyle belirtilir hükmü yer almaktadır.
İl/İlçe Müdürlüklerince ağlara markalama işlemi yapılmaktadır. Marka üzerinde yer alan QR kod okutulduğunda ağ donanımına ve gemiye ait bilgiler görüntülenmektedir. Şamandıraya veya ağın görülebilir bir yerine takılması zorunlu kılınan bu uygulama son verilmesi gerektiğini düşünmekteyiz çünkü markalar okutulduğunda bütün bilgiler görüntülenmektedir.
Gerçek Kişiler için Su Ürünleri Ruhsat Tezkeresi, Balıkçı Gemileri için Su Ürünleri Ruhsat Tezkeresi, Özel Avcılık İzin Belgesi, Markalama ücretleri gibi çeşitleri gider kalem ücretlerinin güncellenerek makul seviyelere çekilmesini talep etmekteyiz. Ekonomik sıkıntılar, artan maliyetler, sürdürülebilir balıkçılık faaliyetlerinin zayıflaması, büyük takımları kaçak ve yasadışı avcılıkları yüzünden balık popülasyonlarındaki azalma gibi etkenlerden ötürü küçük balıkçıların maliyetleri gün geçtikçe artmaktadır. İlgili kalemlere ait ücretlerin düşürülmesi veya Geleneksel Kıyı Balıkçılığının Desteklenmesi Tebliği kapsamında destekleme ücretlerinin en az 15 bin TL civarına çekilmesini talep etmekteyiz.
Büyük Gırgır Germilerindeki sonar ve benzeri cihazların Karadeniz gibi kapalı denizsel ortamda yaşayan canlıların beslenmesini, sağlıklarını olumsuz yönde etkileyerek, beslenme bozuklukları, sağırlık ve hatta ölüm gibi yaşamsal faaliyetlerini ortaya koyulduğu belirlenmiştir. Sürdürebilir balıkçılık faaliyetleri kapsamında ulusal avcılık, kontrol ve sürdürülebilir denizel canlı döngüsünü koruma amaçlı olarak sonar ve benzeri cihazlara kısıtlama getirilmesi, hatta tamamen yasaklanması gerektiğini düşünmekteyiz.
Gırgır ve trol da kullanılan balık elek makinalarının balığın elek makinesinden geçtikten sonra öldüğünden stoklarımıza zarar verdiğinden eleklerin yasaklanması.
Dalyan avcılığının yumurtlama ve avcılığın yasak olduğu döneminde Boğazdan Karadeniz de geçerken 15 Nisan- 15 Ağustos tarihleri arasında yasaklanması. ‘’
TAHRİP OLAN BARINAKLARIMIZA ACİL OLARAK PANSUMAN YAPILMALIDIR
Sinop- Kastamonu Su Ürünleri Kooperatifi Bölge Birlik Başkanı Turhan Öztürk; ‘’ Bölgemizdeki aşarı fırtına ve büyük dalgalardan dolayı barınaklarımız yıprandı. Çünkü barınaklarımız eski ve yorgunlardı. Bunların biran önce tahrip olanları pansuman yapılmalıdır. Genel anlamda ise, mevcutlarında biran önce hem hasarları giderilip yeniden güçlendirilmesi gerekiyor. Özellikle Abana ilçemizde barınaklarımız çok büyük zarar gördü. İnebolu’ya yeni bir Balıkçı Barınağı projesi var bu projeye Hamsi yağı ve suyu ile ilgili de yeni bir projeyle bu bütün Karadeniz’e örnek olacak bir yapılanmaya ihtiyaç var. Bu balık yağını en güzel şekilde değerlendirip ekonomiye kazandırmalıdır. Balıkçı barınaklarımızı Kastamonu genelinde yeniden güncellenip kapasitesinin artırılması ihtiyaç vardır. ‘’ dedi.
PALAMUT AVCILIĞINDA MARKET İLE BAKKAL REKABET EDEMEZ
Evrenye Ürünleri Kooperatifi Başkanı Turhan Akın; ‘’ Dere ağızları hususunda bir yasa yapılmıştır ve Doğu Karadeniz de 15 Nisan- 15 Haziran tarihleri arasında dere ağızları balığın havyar dökme dönemi olduğu için yasa getirilmiş ama bizim batı Karadeniz’e geldiğimiz zaman dere yağızları dönem boyu yasak edilmiştir ve burada bir haksızlık olduğunu belirtmek istiyorum. Kalkan balığında boy 45 cm bizim kalkan balığı göz açıklığını da 400 mm 40 cm yaptılar. 40 cm ağda 3 kilonun altında balığı biz tutamıyoruz ama bunu dip trolü ve gırgır tutuyor. Ama biz bundan muaf tutulmuşuz. Burada biz mutlaka bir koruma alını istiyoruz. Amatör balıkçılıklarımız biz her gün yemek için balık tutuyoruz diyorlar ve bizimle rekabet ediyorlar ama biz kesinlikle rekabet edemiyoruz, denizden balığı tutuyorlar bizimle rekabet ediyorlar. Bu da bizim bir sorunumuz, misine ağları ile ilgili de bir sorunumuz var, misine ağlarımızı 2012 yılında yasak ettiler. Biz katıldığımız bir toplantı da bu konuyu dile getirdik ve biz bunu açtırdık. Fakat misine ağında şöyle bir problem var, bu ağını kullanabilirsin ama 500 metreden fazla ağ koyamazsın kayığına diyor ikincisi sen bunu kullanmak için para ödeyeceksin diyor. Sanki misine ağında ayrı bir özelliği varmış gibi biz bu misine ağına her sene para yatıyoruz ve para ile denize çıkıyoruz. Ayrıca palamut avcılığında market ile bakkal rekabet edemez, Eylül’ün birinde bütün teşkilatı büyük olan kayıklar ve teşkilatı küçük olan kayıklar denize çıkıyor. Biz büyük teşkilatlı kayıklarla rekabet edemiyoruz. Bunlar tonlar balık tutuyorlar, biz diyoruz ki bu gırgır avcılığından 1 Eylül’den 15 gün önce bu sezonu 12 metre altı balıkçılara açılmasını talep ediyoruz. ‘’ dedi.
Çatalzeytin Merkez ve Konaklı Köyü Su Ürünleri Kooperatifi Başkanı Aytaç Güzelaydın ise;’’ Tutulan balığın muhafaza edilememesi, muhafaza edilememiş bir balığın bir taban fiyatının olmaması bölge balıkçısının tutulan balıktan hakiki payı alamamasını sağlamaktadır. Bir çiftlik balığının fiyatı bellidir. Mezgit ve kalkan balığı avcılığı yapıyoruz ama yarın kaç paraya satılacağını bilmiyoruz. Bu tamamen balıkçıların arasındaki anlaşmaya bağlıdır. Biz bu bağlamda bölgesel olarak tutulmuş balıklarımızı kooperatif kullanarak yöresel olarak stoklayıp bu aradaki anaparayı olacak kişileri düzene sokarsak kıyı balıkçısına da katkı sağlayacağını düşüyorum. ‘’ dedi.