Bedensel belirti ve ilişkili bozukluklar, vücuttaki fiziksel belirtilerle ya da sağlıkla ilgili aşırı uğraş olarak tanımlanmaktadır. Bedensel belirti ve ilişkili bozukluklar; bedensel belirti bozukluğu, hastalık kaygısı bozukluğu, konversiyon bozukluğu gibi çeşitli şekillerde ortaya çıkabilmektedir. Bedensel belirti ve ilişkili bozukluklara sahip olan kişiler, sık sık doktor ziyaretleri yaparak tıbbi tedavi alma girişiminde bulunma eğilimindedirler. Bugün ‘Bedensel Belirti Bozukluğu’’ üzerine birkaç tanımlama yapacak ve bozukluğun seyrinden bahsedeceğiz.
Bedensel belirti bozukluğu, bedensel belirtilerle ilgili kaygı düzeyinde ciddi bir artışı ve bu belirtilerle ilgili yoğun bir enerji harcanmasını kapsamaktadır. Örneğin kişinin vücudunda kırımızı lekeler gördüğü için kanser olabilme ihtimali düşüncesiyle sürekli doktora gidiyor olması bu duruma örnek olarak verilebilir. (Markus ve ark.,2007) Kişide bedensel belirtileri ile ilgili aşırıya kaçan düşünceler, duygular ve davranışlar gözlemlenmektedir. Bedensel belirti bozukluğu için 4 temel ölçüte bakacak olursak;
- Bir ya da daha fazla bedensel belirti, günlük yaşam işlevini düşürmekte ya da kişi için rahatsızlık verici olmaktadır.
- Kişinin belirtilerinin önemiyle orantısız, süreklilik gösteren düşünceleri ve sağlığıyla ilgili yüksek düzeyde bir kaygı yaşaması muhtemeldir.
- Kişinin aşırı kaygılı ve endişeli olmasının yanında, zamanını ve enerjisini bedensel endişeleri için harcaması belirgin bir özelliktir
- Tüm bu özelliklerin en az 6 ay devam ediyor olması gerekmektedir.
Bedensel belirti bozukluğunun oluşumu soya çekimle ilgili değildir. Genetik geçişli bir altyapısı bulunmamaktadır. Bedensel belirtilerle ilgili endişe, erken erişkinlik yıllarında gelişmektedir. Her ne kadar hastaların çoğu bu endişeleri yaşamları boyunca deneyimlese de semptomlar, azalabilir de artabilir de ve bazı kişiler için iyileşme kendiliğinden gerçekleşebilir. Bedensel belirtiler, herhangi bir stresli durumdan sonra başlayabilir ya da yoğunlaşabilir. Genellikle en yaygın semptomlar; tekrarlayan karın ağrıları, baş ağrıları, bulantı gibi rahatsızlıklar olabilmektedir.
Literatüre bakıldığında bedensel belirti bozukluğu için bazı risk faktörleri söz konusudur. Örneğin; kadınlar bedensel belirti bozukluğunu erkeklerden daha fazla rapor ederler. Öte yandan yakın zaman da stresli yaşam olayına maruz kalmak bedensel belirti bozukluğu oluşumunda önemli bir çevresel faktördür. İşsizlik, düşük eğitim seviyesi ya da bilişsel olarak aşırı duyarlı olmakta yine risk faktörleri arasında gösterilmektedir.
Her birey elbette arada sırada bedensel belirtiler yaşayabilir. Ancak, bedensel belirti bozukluğunu anlamadaki temel mesele, bedensel belirti bozukluğu yaşayan kişinin, belirtilerinin altta yatan uzun süreli bir hastalığın işareti olduğuna inanması ve sağlığı ile ilgili ciddi anlamda kaygı duymasıdır. Öte yandan kişiler sağlıkları ile ilgili endişeli olma eğiliminde oldukları için fiziksel belirtilerine olumsuz atıflarda bulunurlar. Yukarıdaki örnekte olduğu gibi, bir kişi teninin üzerindeki kırmızı lekeleri yorumlarken kanserin işareti olarak görmeye ve yorumlamaya meyilli olabilir.
Kişinin bedeni ile ilgili olumsuz düşünceleri bir kere başladığında ortaya çıkan anksiyete seviyesindeki yükselme bedensel belirtileri ve belirtilere yönelik sıkıntıları alevlendirebilir. Bu bağlamda herhangi bir belirti yaşıyor ve en az 6 aydır vücut belirtileriniz yoğun bir kaygı ile devam ediyorsa bir uzmana başvurmanızda fayda olacaktır.
Herkese keyifli okumalar
Sevgiler
Kaynak: Kring, A. M., Johnson, S. L., Davison Gerald, C., & Neale John, M. (2017). Anormal psikolojisi: psikopatoloji. Nobel Yayıncılık.
